Mołdawianizm to ideologia polityczna polegająca na odróżnianiu Mołdawii od Rumunii kulturą i językiem.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Powstanie idei mołdawianizmu wiąże się z utworzeniem w 1924 r. Mołdawskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, która w założeniach władz radzieckich miała być narzędziem polityki zagranicznej wobec Rumunii – docelowo ułatwić odzyskanie Besarabii, przyłączonej w 1918 r. do Rumunii, oraz wzniecenie rewolucji socjalistycznej w Rumunii. Wychodzono z założenia, że stymulowanie rozwoju „socjalistycznej kultury mołdawskiej”, odrębnej od rumuńskiej, będzie sprzyjać temu celowi. Zamysł ten zyskał poparcie grupy mołdawskich językoznawców i historyków o poglądach socjalistycznych, w ocenie których w Besarabii pod panowaniem rumuńskim ludność poddawana była bezwzględnemu uciskowi. W latach 1924–1931 działający w MASRR, pod przewodnictwem Pavla Chiora, Mołdawski Komitet Naukowy prowadził badania nad językiem i kulturą ludową Mołdawian, by na ich bazie rozwijać mołdawski język literacki odmienny od rumuńskiego i doprowadzić do powstania pełnowartościowej tożsamości narodowej. W 1931 r., wobec zmiany kursu politycznego ZSRR, działania te odgórnie zablokowano. W 1938 r., gdy polityka zagraniczna i językowa państwa zmieniła się ponownie, powrócono do mówienia o odrębnych narodach i językach rumuńskim i mołdawskim, a do zapisu tego drugiego zaczęto stosować cyrylicę.
Chociaż mołdawianizm pozostał oficjalnie popieraną doktryną także w Mołdawskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej po II wojnie światowej, nie powrócono już do prób konstruowania odrębnej wysokiej kultury narodowej na bazie kultury ludowej. Również język oficjalnie nazywany mołdawskim w istocie nie różnił się od rumuńskiego, był jedynie zapisywany innym alfabetem. Koncepcja odrębności narodu mołdawskiego była rozwijana na szerszą skalę jedynie w naukach historycznych, które miały dostarczać dowodów na odmienne drogi rozwoju Rumunów i Mołdawian. Prace autorów radzieckich poddawane były krytyce w Rumunii.
Powstały w okresie pieriestrojki mołdawski Demokratyczny Ruch na rzecz Przebudowy odrzucał mołdawianizm i przywoływał hasła panrumuńskie. Jego następca, Front Ludowy Mołdawii, nie akcentował już haseł zjednoczenia Mołdawii z Rumunią, jednak domagając się niepodległości, podkreślał pokrewieństwo obu języków, kultur i narodów. Idea panrumuńska, powszechnie akceptowana przez mołdawskich intelektualistów przewodzących Frontowi, cieszyła się bardzo niewielkim poparciem w społeczeństwie – wśród zdecydowanej większości etnicznych Mołdawian utrzymuje się idea odrębności ich narodu. Również przywódcy niepodległej Mołdawii już w 1994 r. wycofali się z koncepcji panrumuńskiej, konsekwentnie odwołując się od wymienionego roku w publicznych wystąpieniach do różnych wariantów idei mołdawianistycznej. Dyskusja o tożsamości Mołdawian i ich stosunku do sąsiadów wciąż się jednak nie zakończyła. Obok „tradycyjnej” radzieckiej koncepcji mołdawianistycznej w Mołdawii funkcjonują radykalne poglądy nacjonalistyczne, których przedstawiciele twierdzą, iż Mołdawianie byli odrębnym narodem już w średniowieczu i wysuwają roszczenia do ziem Rumunii wchodzących historycznie w skład Hospodarstwa Mołdawskiego.
Symbolika[edytuj | edytuj kod]
TBA
Relacje[edytuj | edytuj kod]
Przyjaźń[edytuj | edytuj kod]
TBA
Neutralność[edytuj | edytuj kod]
TBA
Wrogość[edytuj | edytuj kod]
Putinizm - Proszę, nie atakuj mnie, oraz przestrzegaj mojej neutralności.
Źródła[edytuj | edytuj kod]
Wikipedia[edytuj | edytuj kod]
- Mołdawianizm
- Deklaracja Niepodległości Republiki Mołdawii
- Kontrowersje wokół tożsamości etnicznej i językowej w Mołdawii
- Wielka Mołdawia (en)